Wstęp
Jak sięgnę pamięcią firma Asus posiadała w swojej ofercie router, który odstawał od konkurencyjnych rozwiązań na procesorze Broadcom. W czasach gdy Linksys miał WRT54GL a szczytem modyfikacji był SD-MOD, Asus wypuścił model WL500gp - pierwszy tego typu router z USB. Wzbudził zachwyt i pragnienie posiadania u wszystkich. Później był Asus RT-N16 nazywany królem routerów i trzeba przyznać, że do dnia dzisiejszego jest on topowym i chętnie polecanym routerem. Tym razem Asus zachwyca nas modelem
RT-N66u Dark Knight
(Asus RT-N66u w swojej pełnej okazałości)
Zawartość pudełka
Router dostarczany jest w sporych rozmiarów czarnym pudełku. W środku, prócz routera, znajdziemy trzy czarne antenki, wzornictwem nawiązujące do routera, zasilacz 19V z niestandardowym wtykiem (pasuje do netbooka EEE 1215N), płaski kabel ethernetowy oczywiście w kolorze czarnym i "papierologię". Dodatkowo otrzymujemy podstawkę, która umożliwia nam ustawienie routera w pozycji wertykalnej. Muszę przyznać, że zasilacz to bajka i wzór do naśladowania dla innych producentów.
Sam router wzornictwem nawiązuje do modelu RT-N56u. Obudowa przypomina szlifowany czarny diament a w górnej części znajduje się pasek szczotkowanego aluminium w logiem i modelem routera. Wszystkie diody są koloru niebieskiego. Z tyłu znajdziemy standardowy zestaw złącz czyli: zasilanie, przycisk on/off, 2x usb, reset, WAN, 4x LAN i WPS. Prócz tego 3x złącze SMA dla anten.
Router prezentuje się naprawdę świetnie. Jedyny mankament "diamentowej" obudowy to widoczność pozostawionych tłustych odcisków palców.
Wnętrze
Router chłodzony jest sporej wielkości radiatorem. To co przykłuwa uwagę to gniazdo microSD z prawej strony. Co ciekawe jest ono w pełni funkcjonalne. Czemu więc Asus nie umożliwił do niego dostępu bez konieczości zrywania plomb gwarancyjnych? Szczerze powiem, że nie mam pojęcia. Może planuje wydać w przyszłości model z fabrycznie montowaną kartą pamięci, na którą to będziemy mogli instalować dodatkowe paczki rozszerzające mozliwości oryginalnego oprogramowania... Pożyjemy - zobaczymy.
Pod złączem karty widać JTAG a w mniej więcej środkowej części wyprowadzone piny złacza serial.
W internecie można też znaleźć informacje o modelach aktywnie chłodzonych:
Mniemam, że to wersja A1. Mój egzemplarz B1 jest na niebieskim PCB i jest w pełni pasywnie chłodzony
Specyfikacja
Pełna specyfikacja dostępna jest na stronie Asusa:
http://pl.asus.com/Networks/Wireless_...ifications i nie widzę zbytnio sensu jej powielania.
To co nas interesuje jednak to:
* Procesor Broadcom o taktowaniu 600MHz
* 256MB pamięci RAM
* 32MB pamięci flash
* 5x gigabit
* 2x USB2.0
* 3 demontowalne, zewnętrzne anteny
* dual-band, czyli jednoczesna obsługa zakresu 2.4GHz oraz 5GHz (450 + 450Mbps)
* trzy przyciski: power, reset oraz WPS
* wewnętrzne złącze kart microSD
Trzeba przyznać, że robi wrażenie. Najbardziej jednak boli 32KB przestrzeni na NVRAM. Mało... a szkoda.
Router podczas pracy jest wyraźnie ciepły. Miejscami (np nad diodą 5GHz) potrafi być wręcz gorący. Nie wpływa to jednak na jego stabilność.
Oprogramowanie
Interfejs Asusa zna swoje początki w modelu RT-N16 (pamiętacie doktorka?). Tym razem zachowane jest w tematyce czerni, jak na "Dark Knight" przystało. Do interfejsu dostaniemy się poprzez adres:
http://192.168.1.1/
login: admin
hasło: admin
Przywita nas kreator, dzięki któremu w paru krokach skonfigurujemy nas router do podstawowej pracy.
Po przelogowaniu powita nas docelowe GUI. Po krótce opiszę jego możliwości:
* Mapa sieci - podstawowe informacje takie jak status WAN, LAN, Wi-Fi z ładną mapą podpiętych klientów i urządzeń USB
* Sieć gościnna - umożliwia skonfigurowanie dodatkowych SSID, maksymalnie 3 dla każdego interfejsu radiowego
* Menadżer ruchu - QoS z dwoma trybami: automatyczny i uzytkownika.
* Kontrola rodzicielska - harmonogram dostepu klientów do internetu
* Aplikacja USB - ta zakładka podzielona jest na parę sekcji. I tak:
- AiDisk umożliwia udostępnienie naszych danych na świat za pośrednictwem serwera FTP
- Servers Center umożliwia konfigurację serwerów: DLNA, iTunes, FTP i Samba
- Serwer drukarki sieciowej za pośrednictwem Asus Ez (wspiera urządzenia wielofunkcyjne) lub przez protokół LPR (dodaj drukarkę, dodaj port TCP/IP)
- 3G/WiMax, w teorii obsługa modemów 3G gdy łącze główne zawodzi lub jest niedostępne. W praktyce nie udało mi się uruchomić połączenia 3G na modemach Huawei E173 oraz E220.
- Download Master - umożliwia zainstalowanie i użytkowanie klienta sieci torrent, emule oraz menadzera pobierania.
* Wireless, tu ustawiamy interfejsu sieci bezprzewodowej
* LAN, konfiguracja sieci lokalnej, serwera DHCP, statycznych IP, routingu i jumbo frame
* WAN, konfiguracja interfejsu internetowego, NAT, DMZ, przekierowanie portów, DDNS
* IPv6, umożliwia konfigurację sieci IPv6
* VPN Server, serwer PPTP
* Firewall, filtruje przychodzące i wychodzące pakiety
* Administracja, umożliwia zmianę trybu pracy Router lub AccessPoint. Prócz tego aktualizacja oprogramowania i backup/odtworzenie/czyszczenie konfiguracji
* System Log, logi systemowe - niestety nie ma możliwości wysyłania ich na maila lub zapisu na urządzenie usb
W moim odczuciu interfejs jest niedopracowany. Często się wiesza na napisie "Uaktualnianie" lub przeglądarka mówi nam, że nie może wyświetlić witryny. Mam wręcz wrażenie, że oryginalnie wgrana wersja 3.0.0.3.90 działała stabilniej niż najnowsza 3.0.0.3.108. Pomimo zastosowania rekomendowanej do tego routera karty WiFi USB-N53, nie chciała ona stabilnie działać na częstotliwości 2,4GHz przy 40MHz szerokości kanału. Dopiero przy wymuszeniu 20MHz udało się zachować stabilne połączenie. Dużo pracy jeszcze przed Asusem.
Alternatywa
Jeżeli nie OFW to co? Tomato
Prezentowany router jest w pełni wspierany przez Tomato RT-N.
Na internecie można też znaleźć filmik (nie mój) prezentujący możliwości i działanie mojej kompilacji Tomato na opisywanym routerze:
http://www.youtube.com/watch?v=FnfdmN...nfdmN-Oq58
Oprogramowanie Tomato wgrywamy za pośrednictwem Asus firmware restoration. Po flashu koniecznie trzeba wyczyścić NVRAM! Problemy na jakie można napotkać zaraz po wyczyszczeniu NVRAM to niedziałające radio 5GHz. Okazuje się, że część kanałów trybu 5GHz nie działa i pomimo świecącej diody 5GHz, SSID dla 5GHz nie jest widoczny w eterze. Wystarczy wtedy zmienić kanał na inny np upper 40 i sieć 5GHz ładnie "sieje".
Jeżeli nie tomato to co? O dziwo nic. O OpenWRT raczej można zapomnieć przynajmniej w najbliższej przyszłości. Developer DD-WRT - Braynslayer - wydał wersję na ten router niestety próba jej wgrania zakończyła się uwaleniem routera, tak więc i na działające DD-WRT pozostaje nam jeszcze poczekać.
Wydajność
Czym byłby test takiego routera bez paru testów. Do testów sieciowych użyty został PC oraz laptop z sieciówką Gigabitową. Do testów WiFi rekomendowana karta USB-N53. Do testów wydajności USB, dysk Toshiba 2,5" w obudowie Sunbright z systemem plików ext2. Wszystkie testy wykonane były na najnowszej obecnie oprogramowaniu Asusa (OFW) 3.0.0.3.108 oraz na mojej kompilacji Tomato. Zakres 2,4GHz na OFW został ograniczony do 20MHz z racji niestabilnej pracy przy ustawieniu 40MHz, co uniemożliwiało wykonanie pomiarów.
Wydajność WAN
Zauważalnie wyższy wynik w przypadku pomiaru WAN-LAN na OFW mniemam jest zasługą wykorzystania FastNAT, którego to brakuje obecnie w Tomato. Wyniki wydajności dla sieci bezprzewodowej są porównywalne.
Wydajność WiFi
Wyniki bardzo zbliżone. 2,4GHz lepsze na Tomato z racji wykorzystania pełnej szerokości kanału 40MHz, natomiast 5GHz lepsze na OFW. To zasługa nowszych sterowników od Broadcoma. Na obu softach sygnał był stabilny.
Wydajność portu USB - samba
Wyniki znów bardzo zbliżone. Odczyt z USB pod Tomato po lanie nieznacznie lepszy. Wyniki uzyskane po sieci z Tomato również bardziej ustabilizowane niż w przypadku OFW. Jedynie odczyt po radiu 5GHz na oprogramowaniu Asusa wyrażnie odstaje od reszty.
Wydajność portu USB - FTP
Wydajność po radiu w obu przypadkach jest bardzo podobna. Odczyt po WiFi 5GHz wyrażnie odstaje od reszty, przy czym wyżej poprzeczkę zawiesił soft Asusa. Nie mniej jednak kropkę nad "i" postawiło Tomato uzyskując po LAN`ie ponad 19MB/s podczas odczytu! To rekord jakiego żaden inny router na Broadcom`ie nie uzyskał.
Pomiar sygnału - inSSIDer
Na koniec wyniki pomiaru z użyciem programu inSSIDer 2.0. Warunki były zmienne od odległości 3m bez przeszkód do ponad 10m z licznymi przeszkodami.
Dla porównania użyłem Netgeara WNR3500L v1 z zainstalowanym Tomato.
Pomiar na oprogramowaniu Asusa:
Pomiar na Tomato:
Bezapelacyjnie OFW Asusa wygrywa. Widać wyraźny zysk na Asusie z tomato względem Netgeara dzięki zewnętrznym antenom. Nie mniej jednak Asus na OFW prezentuje wyraźnie lepszy i silniejszy sygnał. Za wyraźnie słabszy wynik z użyciem Tomato można winić:
a) sterownik wi-fi
b) zaawansowane ustawienia Wireless
Przy ustawieniu Advanced Wireless na:
- Afterburner - auto
- Country - Poland
- Transmit Power - 0 (defekcja przez sterownik)
udało mi się poprawić wynik do stabilnych -35. Zbliżyć się jednak do -30 (końcowa faza pomiaru) mi się nie udało.
Podsumowanie
Asus RT-N66u Dark Knight jest na chwilę obecną niezaprzeczalnie najsilniejszym routerem zasilanym procesorem Broadcom. Ponadto jest to obecnie jedyny tak silny router z zewnetrznymi antenami. Za sam fakt nieintegrowania anten wewnątrz routera trzeba zwyczajnie Asusa pochwalić. Router jest godny polecenia każdemu, kogo na niego stać.
Plusy:
- niedościgniowy pod względem wydajności wśród routerów z procesorem Broadcom
- ładny i nietuzinkowy wygląd
- rozbudowane oprogramowanie
- zewnętrzne anteny
- możliwość instalacji Tomato
Minusy:
- oprogramowanie wymaga jeszcze dopracowania
- problemy ze stabilną pracą przy ustawieniu 40MHz na paśmie 2,4GHz pomimo zastosowania rekomendowanej karty WiFi
- konieczność zerwania plomby gwarancyjnej by dostać się do złącza microSD
- tylko 32KB dla NVRAM
Podziękowania
Podziękowania należą się firmie Sieciovo, która dostarczyła sprzęt do testów. Dodatkowo nasz sponsor ufundował
10 kodów rabatowych na zakup routera Asus RT-N66u. Chętnych zapraszam do mnie na PW.